Beeldvorming
Inflammatoire darmziekten diagnosticeren en opvolgen kan met twee beeldvormingstechnieken:
- CT-scan: computer tomografie op basis van röntgenstralen
- MR-scan: magnetische resonantie of kernspintomografie op basis van magneetvelden
Aan de hand van beide technieken kunnen we het onderscheid maken tussen actieve inflammatie (ontsteking) en postinflammatoire (fibrotische) veranderingen.
Criteria voor diagnosestelling
De belangrijkste beeldvormingscriteria die gebruikt worden voor de diagnosestelling zijn darmwandverdikking en pathologische contrastaankleuring van de darmwand na het geven van intraveneus contrastmiddel.
Om afwijkingen optimaal in beeld te kunnen brengen, moet de darm gedistendeerd (uitspannen) worden. Dat gebeurt door de patiënt een hyperosmolaire vloeistof oraal toe te dienen.
Om overvloedige darmactiviteit, waardoor het onderzoek niet optimaal zou kunnen verlopen, te beperken, wordt ook een spasmolyticum of krampstillend middel (Buscopan®) intraveneus toegediend. Dat gebeurt niet in het geval van contra-indicaties zoals o.a. glaucoom (verhoogde oogboldruk), prostaathypertrofie, myasthenia gravis.
MR versus CT
Beide technieken vragen dezelfde patiëntvoorbereiding. Doordat een MR-scan werkt op basis van magneetspanningsvelden en niet via röntgenstralen zoals een CT-scan, is de techniek ook veilig voor kinderen en zwangere vrouwen. Bovendien is bij mensen met een verminderde nierfunctie het intraveneus contrast gebruikt voor een MR-scan veiliger dan dat voor een CT-scan.
Een MR-scan is ook beter geschikt voor de diagnosestelling van complicaties zoals fistelvorming, voornamelijk perirectaal en perianaal. De techniek is wel meer onderhevig aan de beweging van de darm (darmmotiliteit) doordat het onderzoek meer tijd in beslag neemt. Daardoor is de onderzoekstechniek ook minder toegankelijk.
Absolute contra-indicaties voor een MR-scan zijn:
- Ingeplante elektronische apparaten (pacemakers, interne defibrillatoren, sommige cochleaire implantaten, zenuw- en beenstimulatoren, …)
- Elektrische leidingen (pacemakerelektroden, ECG-draden,…) en sommige katheters
- Ferromagnetische aneurysmaclips in de hersenen
- Ferromagnetische voorwerpen op kritieke plaatsen (ogen, hersenen, longen, …)
Een CT-scan is toegankelijker en wordt in de eerste lijn vaak uitgevoerd bij acute complicaties (obstructie, abces, perforatie …). De beweging van de darm (darmmotiliteit) speelt minder bij deze techniek. Een CT-scan brengt achter wel altijd een stralingsrisico met zich mee. Uiteraard wordt hier de effectieve stralingsdosis zo laag mogelijk gehouden door gebruik te maken van de meest geavanceerde CT-scanners.
Endoscopie
Een coloscopie is een kijkonderzoek waarmee de binnenwand van de dikke darm en het uiteinde van de dunne darm kunnen worden onderzocht. Zo kunnen afwijkingen in de darmen opgespoord worden zoals ontstekingen, gezwellen, poliepen en bloedingen.
Daarvoor wordt een flexibele sonde (coloscoop) met aan het uiteinde een kleine camera en lichtbron via de aars ingebracht. Met de coloscoop kan ook wat lucht in de darmen worden geblazen om een beter zicht te krijgen. Door de holle buis in de coloscoop kunnen kleine instrumenten worden ingebracht om bijvoorbeeld weefsel weg te nemen (biopsie) voor nader onderzoek, of om poliepen te verwijderen of bloedingen te stelpen.
Voor een coloscopie is een grondige voorbereiding van de dikke darm nodig om een optimaal zicht te krijgen en een goede diagnose te kunnen stellen. Dat geldt zowel voor een coloscopie onder algemene verdoving als voor een coloscopie onder lichte sedatie.
Afwijkende beeldvorming
Een normale darmwand is glad en roze en de bloedvaten zijn duidelijk zichtbaar.
Bij colitis ulcerosa verdwijnt dat vaatpatroon, wordt de darmwand hobbelig (granulair), ontstaan kleine zweertjes, is het geheel zeer broos en treden soms spontane bloedingen op.
Bij de ziekte van Crohn zien we vaak kleine aften tot grote, diepe zweren die soms meerdere centimeters lang kunnen zijn. Soms vertoont de darmwand ook bloedingen of vernauwingen.
