Begin 2021 werd In het UZ Gent een baby geboren na de transplantatie van ingevroren eierstokweefsel van de moeder, een primeur voor Vlaanderen. Na een kankerdiagnose in 2011 had de vrouw gezond eierstokweefsel chirurgisch laten verwijderen en invriezen (oncofreezing), om haar kinderwens te vrijwaren na de kankerbehandeling. De chemotherapie bracht haar in de menopauze waardoor ze niet meer spontaan zwanger kon worden.
In april 2019 werden een aantal stukjes van het ingevroren eierstokweefsel ontdooid en teruggeplaatst. In juli 2019 kreeg de vrouw haar eerste cyclus. Een jaar later werd ze zwanger met behulp van hormonale stimulatie en ivf. Nog negen maanden later beviel de vrouw van een gezonde baby.
De afdeling Nucleaire geneeskunde ontwikkelde een radiofarmacon waarmee de diagnose van uitgezaaide prostaatkanker sneller en goedkoper kan worden gesteld. De stof met de naam [18F]PSMA-11 is gevoeliger dan de tot nog toe gebruikte ‘choline-methode’ en vervangt in het UZ Gent sinds 1 maart 2021 de duurdere 68Ga-PSMA PET/CT.
Het UZ Gent maakte het radiofarmacon in het labo, testte het in preklinische en klinische studies én verkreeg op basis van die studies een productievergunning en terugbetalingsregeling. Het is de eerste keer dat een Belgisch ziekenhuis een radiofarmacon intern ontwikkelt – van in het labo tot bij de patiënt.
Omdat de afdeling Nucleaire geneeskunde [18F]PSMA-11 goedkoper en op grote schaal kan aanmaken, dalen de medische kost en de wachttijd voor een diagnose van uitgezaaide prostaatkanker. Dat maakt het mogelijk om patiënten sneller te diagnosticeren, wat een enorme impact heeft op de levenskwaliteit van patiënten met prostaatkanker en op hun behandelingstraject.
Radiologen van het UZ Gent zijn er als eerste in geslaagd om MRI-beelden van botstructuren nauwkeurig om te zetten naar CT-beelden in 3D. Ze maakten daarbij gebruik van een nieuwe technologie die gebaseerd is op artificiële intelligentie. Prof. dr. Lennart Jans: 'De beelden zijn even gedetailleerd als de klassieke CT-beelden en we vermijden dat de patiënt wordt blootgesteld aan röntgenstraling.'
Accurate botletseldiagnose
Precieze beeldvorming is van groot belang om een botletsel goed te behandelen. MRI-scans werken met ongevaarlijke radiogolven, maar zijn vooral geschikt om weefsels zoals spieren in beeld te brengen. Voor botstructuren zoals de rug of de heupen is een CT-scan onovertroffen, maar die techniek gaat gepaard met ioniserende röntgenstraling.
Daarom heeft het bedrijf MRIguidance software ontwikkeld – BoneMRI gedoopt – die MRI-beelden kan omzetten naar CT-beelden in 3D. Daarvoor volstaat het om de patiënt na de standaard-MRI nog enkele minuten langer te scannen. De MRI-beelden worden naar een interne server gestuurd en anderhalf uur later zijn de synthetische CT-beelden al beschikbaar.
'Met de techniek kunnen we nu synthetische CT-beelden genereren van de botten van de rug, de heiligbeengewrichten en de heupen', legt prof. Jans uit.' Er komt geen schadelijke straling aan te pas.
De doorbraak haalde het toonaangevende tijdschrift Radiology.
Na meer dan 20 jaar onderzoek kon het UZ Gent in de zomer van 2021 voor het eerst in België Luxturna aanbieden, een door het Riziv terugbetaalde gentherapie voor een zeldzame netvliesaandoening. Het gaat om een gentherapie voor retinale dystrofie, een zeldzame erfelijke netvliesaandoening. Oogartsen van het UZ Gent dienden ze toe aan twee patiënten. Hun zicht verbeterde merkelijk. Prof. dr. Bart Leroy, hoofd van de dienst Oogheelkunde: 'Voor het eerst krijgen mensen met een erfelijke netvliesaandoening toegang tot een therapie die hen beschermt tegen blindheid.' De gentherapie wordt enkel uitgevoerd in het UZ Gent.
Op donderdag 6 mei 2021 gaf het College van Burgemeester en Schepenen groen licht voor het masterplan dat de nieuwe UZ-campus vormgeeft. Het ruimtelijk plan voorziet een nieuw ziekenhuisgebouw in het hart van de site, de uitbouw van een centrale zorgzone en ruimte voor groen en andere ontwikkelingen rond het ziekenhuis.
Dat het UZ Gent op het vlak van infrastructuur aan een inhaalbeweging toe is, is al langer duidelijk. Er werden verschillende pistes onderzocht, van de renovatie van de bestaande gebouwen tot de bouw van een nieuw ziekenhuis op een andere locatie. Een gedeeltelijke nieuwbouw op de bestaande campus bleek de beste optie.
Zorg centraal
Om de bouw van dit nieuwe ziekenhuis voor te bereiden, werkte het studiebureau VK architects & engineers samen met meer dan 200 medewerkers van het UZ Gent een masterplan uit. Centraal in het plan staat een flexibel nieuwbouwcomplex, op de plaats van de huidige parkeertoren. Het schakelt alle ziekenhuisgebouwen aaneen en vormt het brandpunt van de zorgzone waar de medische activiteiten compact worden gebundeld. Zo ontstaat rondom het ziekenhuis ruimte voor groen en nieuwe ontwikkelingen.
Beter bereikbaar
Het masterplan moest ook de hoge verkeers- en parkeerdruk aanpakken. Na een grondige mobiliteitsstudie liggen enkele oplossingen op tafel om het ziekenhuis beter bereikbaar te maken. Naast nieuwe fiets- en wandelwegen, komt er één centrale toegang voor patiënten en bezoekers die leidt naar een parkeergarage onder het nieuwe ziekenhuis. Voor medewerkers, logistiek en spoedverkeer worden aparte inritten en parkeerfaciliteiten voorzien.
Toekomstbestendig
Het UZ Gent heeft een groene site voor ogen die overzichtelijk en duurzaam wordt ingericht en in verbinding staat met de groene stadsgordel. Het ziekenhuis onderzoekt daarom met de stad Gent ook de rol van de campus binnen de wijk. Zo wil het UZ Gent de banden met de buurt aanhalen door het domein meer publiek toegankelijk te maken. En het ziekenhuis wil ook meer aansluiting bij de nabijgelegen campus van de faculteit Farmaceutische wetenschappen.
De werken starten in 2023 om het nieuwe ziekenhuis in 2029 in gebruik te kunnen nemen. Tijdens de werkzaamheden blijft de campus bereikbaar en wordt de werking van het ziekenhuis gegarandeerd.
Het UZ Gent wil duurzaam zijn en neemt daar tal van initiatieven voor. Het ziekenhuis zal ook de komende 10 jaar warmte recupereren van buur IVAGO. In 2020 kreeg de campus zijn eerste zonnepanelenpark en werden ook buffervaten geïnstalleerd om regenwater op te vangen.
Opnieuw 10 jaar warmte van buur IVAGO
IVAGO en het UZ Gent zijn goede buren. Al sinds 2007 levert IVAGO warmte aan het ziekenhuis. Dat gebeurt via een ondergrondse stoomleiding. Die vertrekt in de afvalenergiecentrale van IVAGO in de Proeftuinstraat en komt uit in de stookcentrale van het ziekenhuis. Het contract dat IVAGO en ons ziekenhuis daarvoor afsloten is voor 10 jaar hernieuwd.
Huisvuil wordt stoom
De ziekenhuisverwarming draait al zeker tot 2032 op herwonnen energie: warmte die vrijkomt bij het verbrandingsproces van het huishoudelijk restafval in de afvalenergiecentrale van IVAGO. Die warmte wordt gerecupereerd en omgezet in stoom. Een deel van die stoom gaat via een ondergrondse leiding naar het UZ Gent, waar warmtewisselaars de stoom opnieuw in warmte voor het ziekenhuis omzetten. ‘De restwarmte van IVAGO wordt gebruikt voor de verwarming van de ziekenhuisgebouwen en het sanitair water’, zegt gedelegeerd bestuurder prof. dr. Eric Mortier. ‘Op die manier vermijden we elk jaar een uitstoot van liefst 8.800 ton CO2. Dat komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van 2.500 gezinnen. En we halen heel wat stikstof uit de lucht: jaarlijks zo’n 10,5 ton of de uitstoot van 11.800 personenwagens.’
Eerste zonnepanelenpark op de campus
In mei 2021 werden 642 zonnepanelen geplaatst op het dak van het Revalidatiecentrum: het eerste zonnepanelenpark op de campus. Op zonnige dagen is de productie ruim voldoende om het Revalidatiecentrum van elektriciteit te voorzien. Wat rest gaat via het interne elektriciteitsnet naar de andere UZ-gebouwen.
Na zes jaar zal de investering terugverdiend zijn en zullen de panelen nog voor 25 jaar gratis groene stroom produceren.
Buffervaten om regenwater op te vangen
Op de ziekenhuiscampus zijn in de lente van 2021 buffervaten geplaatst om regenwater op te vangen en te hergebruiken. De tanks kunnen anderhalf miljoen liter regenwater opslaan. Het regenwater gebruiken we als voeding voor stoomketels en koeltorens. In een latere fase zal het ook gebruikt worden om de toiletten door te spoelen. In ons nieuwbouwproject is een tweede buffercapaciteit voor regenwater voorzien.
Prof. dr. Catharine Vander Linden
Afdelingshoofd Revalidatiecentrum
In 1971 opende het Revalidatiecentrum van het UZ Gent de deuren. Vandaag is het centrum toonaangevend, dankzij de enorme expertise die er is opgebouwd. Jaarlijks komen er ongeveer 500 revalidanten over de vloer, van baby’s tot 80-jarigen. De afdeling Revalidatie – die valt onder de dienst Fysische geneeskunde en revalidatie – telt vijf clusters: Paraplegie en tetraplegie, Niet-aangeboren hersenletsel, Polytrauma en amputatie, SP Locomotorische revalidatie en het Kinderrevalidatiecentrum.
Afdelingshoofd prof. dr. Catharine Vander Linden: ‘Vroeger kregen we vooral patiënten die moesten revalideren na een orthopedische ingreep. Gaandeweg kwamen daar zwaardere orthopedische en neurologische letsels bij. Door de jaren heen hebben we enorm veel kennis en expertise opgebouwd. Nu het UZ Gent een erkend level-1 traumacentrum heeft, worden kinderen en volwassenen met de zwaarste revalidatienoden onmiddellijk naar ons doorverwezen. We doen daarnaast ook veel wetenschappelijk onderzoek.’
In onderstaande video vertellen patiënten en zorgverleners wat het Revalidatiecentrum zo uniek maakt.
Op zaterdag 1 mei 2021 vierden we een bijzonder jubileum: 30 jaar harttransplantatie in het UZ Gent. In die 30 jaar heeft het Harttransplantatieteam van het UZ Gent 241 transplantaties uitgevoerd. Rolande kreeg als eerste een donorhart in het UZ Gent en ze stelt het nog steeds goed. Om dat bijzondere jubileum te vieren, gingen prof. dr. Yves Van Belleghem en verpleegkundig specialist Yasmina De Block bij Rolande langs en zetten haar in de bloemetjes.
Het UZ Gent startte in 2021 een nieuw zorgtraject op voor kinderen en jongeren om de langetermijneffecten van een kankerbehandeling te beperken. Het KABOOST-traject is een vier maanden durend trainings- en coachingprogramma waarin een gespecialiseerd team – een kinesist, diëtist, psycholoog en ergotherapeut – de kinderen en hun ouders begeleidt.
Bij de start bepaalt een multidisciplinaire screening met onder meer een inspanningstest het niveau van functioneren. Daarna werken de kinderen thuis of op locatie een aangepast trainingsschema af. Met een sporthorloge kunnen ze hun dagelijkse activiteiten monitoren.
Naast fysieke training zijn er groepssessies, gevolgd door individuele coaching om een aantal persoonlijke doelstellingen te bereiken. Na afloop van het zorgtraject en na één jaar meet een nieuwe screening de fitheid, lichaamssamenstelling, het psychosociaal welzijn en de levenskwaliteit.
KABOOST kwam er dankzij de financiële steun van vzw Kinderkankerfonds.
In oktober 2021 openden de Ziekenhuisschool Stad Gent en de afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie van het UZ Gent een nieuwe tuin voor de patiënten van de afdeling. Zo’n natuurlijke groene buitenzone was broodnodig om de kinderen en jongeren meer spel en rust te kunnen geven. Zij hadden, samen met hun naasten en de zorgverleners, een stem in de inrichting van de tuinen, die ook rustige hoekjes en houten spelelementen kregen. Het fruit en de kruiden uit de tuin komen van pas in de kooktherapie.
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat contact met de natuur een positieve invloed heeft op de gezondheid en het mentaal welzijn van kinderen en jongeren. Hoofdverpleegkundige Evi Mervilde beaamt: ‘We zijn ervan overtuigd dat deze comforttuin de spanning kan wegnemen waar onze kinderen en jongeren vaak mee kampen. We bieden hen een nieuwe uitlaatklep.’
De Ziekenhuisschool Stad Gent nam het initiatief voor de aanleg van de nieuwe tuinen. De Provincie Oost-Vlaanderen begeleidt de realisatie via het project ‘Klimaatgezonde speelplaatsen’ dat meer speelnatuur voor kinderen en jongeren creëert. De vernieuwing van de tuinen werd mogelijk gemaakt door financiële steun van verschillende partners waaronder de Koning Boudewijnstichting, Natuur & Bos van de Vlaamse overheid, Stedelijk onderwijs Gent, Cera en anderen.
Om de zorg en omkadering voor kankerpatiënten in het ziekenhuis nog te verbeteren, werd het Kankerfonds UZ Gent opgericht. Dankzij de bijkomende financiële middelen zal het Kankerfonds niet alleen meer gratis ondersteunende zorg bieden en aangename ruimtes inrichten, maar ook psychosociaal en verpleegkundig onderzoek ondersteunen. Schenkers kunnen ook een specifieke tumorwerkgroep, oncologische dienst of wetenschappelijk project helpen financieren.
De financiële giften en de materiële schenkingen die het ziekenhuis ontvangt helpen ons om de zorg en omkadering voor onze patiënten en medewerkers te blijven verbeteren. Enkele initiatieven die we danken aan uw gulle gift.
Droogruimte voor fiets- en motorkledij
Fietsende medewerkers kregen extra comfort dankzij een beveiligde droogruimte voor fiets- en motorkledij. Ze kunnen er hun vochtige spullen ophangen en laten drogen. Het Zweedse systeem dat daarvoor wordt gebruikt is gebaseerd op een innovatieve en duurzame ontvochtigingstechnologie. Hopelijk kan de droogruimte nog meer medewerkers stimuleren om naar het werk te fietsen.
Met dank aan het Fonds Bashir Abdi.
Beestige wandelroutes
Drie gloednieuwe wandeltrajecten laten je de UZ-campus te verkennen, nodigen uit om een ontspannende wandeling te maken of om in kleine groepen al wandelend te vergaderen. De routes zijn vernoemd naar onze UZ-‘huisdieren’: de haas, de slechtvalk en de vos. Een initiatief van het Fonds Bashir Abdi.
De helende kracht van kunst
Eind 2020 werd het Fonds Delphine van Saksen-Coburg boven de doopvont gehouden om meer kunst en cultuur te brengen in het ziekenhuis, als helende kracht voor de patiënten en als stimulans voor onze medewerkers. Prinses Delphine van Saksen-Coburg is erevoorzitter van het fonds.
Cozy corners
Pauzeren is essentieel, zeker in drukke coronatijden. Om samen met collega’s te kunnen ontspannen werden extra pauzehoeken ingericht in K12. Die ‘cozy corners’ zijn gezellig ingericht, met dank aan de gulle schenkingen van Sedus, Art Nivo, Flamant, Ikea, Projectatelier en Panache. Eva Mouton fleurde sommige pauzehoeken op met leuke vloerstickers.
Draagt u graag bij tot de zorg en een goede omkadering voor onze patiënten? Uw steun is van harte welkom!
In het allerheiligenweekend kon je in het UZ Gent komen kijken naar Antigone, een theater- en muziekvoorstelling gemaakt én gespeeld door medewerkers. Op een parcours door het ziekenhuis volgden we de lotgevallen van de Gentse familie De Landtsheer. Een menselijke, al te menselijke familie die is getroffen door het noodlot. In het UZ Gent komen ze oog in oog te staan met het onvermijdelijke. Hebben ze het finaal verknald? Of krijgt de familie een tweede kans?
Antigone in het UZ Gent is het geesteskind van een groep UZ-medewerkers die schrijven, zingen, acteren, musiceren en ontwerpen onder de vleugels van professionele theatermakers. Zij vertaalden de eeuwenoude tragedie naar een modern stuk over grote en kleine levensvragen in de zorg. Een bitterzoete ode aan de veerkracht van de mens, met een stevige scheut hoop en humor. Hun inspiratie: de grote en kleine levensvragen waar je in een ziekenhuis elke dag mee in aanraking komt. De thema’s uit de tragedie van Sophocles zijn nog altijd van tel.
Antigone in het UZ Gent werd een daverend succes: alle voorstellingen waren in een mum van tijd uitverkocht. Het publiek genoot en voor de medewerkers was het een onvergetelijke ervaring.
Denk Zorg – een reeks van meerstemmige voorstellingen die scherpe denkers op het podium samenbrengt – was in april 2021 al aan haar vierde editie toe. In de voorstellingen in de Handelsbeurs ontleden zorgverleners, wetenschappers, opiniemakers en kunstenaars de medisch-ethische dilemma’s in een mensenleven. Ze confronteren ons met de grote vragen van onze tijd – in woord, muziek en beeld.
Is gezondheid ons hoogste goed? Over die vraag bogen zich medisch filosoof, ethicus en auteur Ignaas Devisch, schrijfster Bregje Hofstede, hematologe Tessa Kerre, gedelegeerd bestuurder van het UZ Gent Eric Mortier en klinisch psycholoog en directeur van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie Gwendolyn Portzky. Is gezondheid een gegeven of een voortdurend streven? En zelfverbetering een morele plicht? Hoe maak je gezonde keuzes? Ben je zelf verantwoordelijk voor je lijf en lot? Wat dan als het fout loopt? En waarom schatten we gezondheid pas écht naar waarde wanneer we ziek worden? Vragen die een interessant debat opleverden.
Sioen zorgde voor de muziek, Klara-presentatrice Lies Steppe was gastvrouw.
In oktober 2021 mochten we de toga’s en baretten onder het stof vandaan halen om de artsen-specialisten die afstudeerden te vieren. En deze keer was het dubbel feest: we huldigden niet alleen de 133 artsen die hun erkenning kregen in 2021, maar ook de 118 artsen die promoveerden in 2020 en voor wie corona toen roet in het eten gooide. De voorbije twee jaar hebben ze zich onvoorwaardelijk ingezet om de patiënten te blijven helpen.
