Wat is laparoscopie?
Een laparoscopie is een kijkoperatie in de buikholte. Het is een minimaal invasief alternatief voor open chirurgie.
Bij een open ingreep maakt de chirurg een insnede door de huid en de spieren om het operatiegebied te bereiken. Bij een laparoscopie worden verschillende kleine insnedes gemaakt van 5 tot 12 mm. Daarin worden fijne buisjes (trocars, zie foto) geplaatst, door de huid en spieren heen. Via die buisjes worden dan een camera en instrumenten tot in het operatiegebied gebracht.
Doordat de insnedes veel kleiner zijn, wordt er minder schade toegebracht aan het weefsel rond het operatiegebied. Dat heeft het voordeel dat er veel minder pijn is na de operatie en dat het herstel veel sneller verloopt.
Wat is robotgeassisteerde heelkunde?
De kijkoperatie kan ook robotgeassisteerd gebeuren.
Robotgeassisteerde chirurgie is een vorm van laparoscopie waarbij de robot tussen de chirurg en de patiënt staat. De kinderuroloog zit achter een console en krijgt daar via de camera een driedimensionaal zicht op het operatiegebied. Met zijn of haar handen bedient de chirurg joysticks. Die bewegingen worden door de robot omgezet naar handelingen in het lichaam van de patiënt.
Dat levert een ideale operatiesituatie op:
- het zicht is driedimensionaal
- de chirurg kan het beeld nog extra vergroten
- de multifunctionele instrumenten staan meer bewegingsvrijheid en vrijere manipulatie toe
- de fysiologische tremor (beven) van de chirurg wordt geneutraliseerd
- de chirurg kan in een ergonomische houding werken
De Endowrist®-instrumenten komen via de poorten in het lichaam van de patiënt en zijn vastgemaakt aan de robotarmen. De instrumenten hebben elk een heel specifieke functie. Ze hebben een pols- en ellebooggewricht, zodat ze zeven bewegingsvrijheden hebben (rotatie tot 570°) en veel handiger zijn dan de klassieke laparoscopie-instrumenten. De bewegingen zijn ook fijner en lichte trillingen van de hand worden door het systeem weggefilterd.
Foto's: wendbare Endowrist-instrumenten. Beelden van Intuitive Surgical.
De 3D-camera zorgt voor een perfect driedimensionaal beeld, in combinatie met de
3D-videotoren met hoge resolutie (HD of high definition). Dat dieptezicht is onmogelijk te bereiken met de traditionele laparoscopische camera's.
Bovendien kan het beeld van het operatieveld 'in real time' worden gemanipuleerd: het kan maximaal 15 keer worden vergroot. Dat maakt een zeer fijne, precieze dissectie mogelijk en stelt de chirurg in staat zeer nauwkeurig te hechten.
Wat zijn de voordelen voor de patiënt?
In vergelijking met open chirurgie en traditionele laparoscopie biedt robotgeassisteerde chirurgie heel wat voordelen:
- minder pijn
- minder bloedverlies
- minder littekens
- sneller herstel
- snellere terugkeer naar normale dagelijkse activiteiten: het kind kan sneller terug naar school.
Welke behandelingen kunnen laparoscopisch?
Niet-ingedaalde testis
Het ontbreken van de teelbal in de balzak (cryptorchidie) is een vaak voorkomende aandoening bij jongetjes. Indien de teelbal niet voelbaar is, wordt eerst een kijkoperatie uitgevoerd om te kijken waar de teelbal zich bevindt.
Als een teelbal wordt gevonden en als hij goed genoeg blijkt om te bewaren, wordt een laparoscopische orchidopexie uitgevoerd. Dat gebeurt in een of twee fasen, afhankelijk van de lengte van de bloedvaten van de teelbal.
Biopsie van de geslachtsklieren (gonaden)
Bij sommige pasgeborenen is niet meteen duidelijk of de baby een jongetje of een meisje is. Soms moet weefsel van de innerlijke geslachtsorganen worden afgenomen voor diagnose. Ga voor meer info naar het Centrum voor geslachtsontwikkeling.
Pyeloplastie
Bij pyelo-ureterale junctiestenose - een aangeboren vernauwing tussen nierbekken en urineleider - is een open of robotgeassisteerde pyeloplastie aangewezen.
Technisch gezien kan men minimaal invasieve heelkunde pas toepassen zodra het kind één jaar oud is of tien kg weegt. Bij jongere kinderen moet daarom een open pyeloplastie gebeuren. Soms zijn er ook andere redenen om toch te kiezen voor een open ingreep.
Als voor het kind een minimaal invasieve ingreep aangewezen en technisch mogelijk is, wordt gekozen voor een robotgeassisteerde pyeloplastie.
Figuur: robotgeassisteerde pyeloplastie (beeld van Intuitive Surgical)
De vernauwing tussen nierbekken en urineleider wordt verwijderd en er wordt een nieuwe verbinding aangelegd.
Tijdens de ingreep wordt een fijn siliconen buisje (DJ-stent) geplaatst. Dat houdt de verbinding open terwijl de nieuwe verbinding geneest. Het wordt na enkele weken onder algemene verdoving verwijderd tijdens een dagopname.
Hemi-nefrectomie en pyelo-ureterostomie
Sommige kinderen hebben een ontdubbeling van een nier die urineweginfecties of incontinentie kan veroorzaken. In dat geval is een chirurgische correctie nodig.
Als het afwijkende stuk van de nier nog goed functioneert, kiest men voor een pyelo-ureterostomie. De twee helften van de nier worden dan met elkaar verbonden.
Tijdens de ingreep wordt een fijn siliconen buisje (DJ-stent) geplaatst. Dat houdt de verbinding open terwijl de nieuwe verbinding geneest. Het wordt na enkele weken onder algemene verdoving verwijderd in een dagopname.
Als het afwijkende deel van de nier onvoldoende functioneert, wordt deze helft van de nier weggenomen (hemi-nefrectomie).