Principe
Longperfusiescintigrafie wordt uitgevoerd met technetium-macro-albumine aggregaten (MAA). Dit zijn gelabelde aggregaten van menselijk albumine die na intraveneuze injectie blijven steken in de precapillaire arteriolen van de longen. De verdeling van de tracer geeft een afbeelding van het perifere pulmonale vaatbed. Bij afsluiting van een longarterietak (bij een trombose of embolie) wordt in het perifeer daarvan gelegen (sub)segment geen activiteit aangetroffen.
Longventilatiescintigrafie kan op verschillende manieren worden verricht. Op dit moment kiezen we voor inhalatie via een aerosolapparaat dat technetium-DTPA vernevelt. Als de aerosolen voldoende geaccumuleerd zijn, krijgen we een afbeelding van de gebieden die normaal, verminderd of helemaal niet geventileerd worden.
Door de beelden van longperfusie en –ventilatie onmiddellijk te vergelijken, kunnen we een onderscheid maken tussen primaire vasculaire en pulmonale pathologie.
Indicaties
- Diagnose van acute longembolie.
- Diagnose van chronische actieve longembolie (follow-up acute longembolie, cor pulmonale; pulmonale hypertensie).
- Functionele evaluatie van congenitale cardio-pulmonale pathologie met complexe aberrante vascularisatie.
- Beoordeling van de regionale verdeling van al dan niet functioneel longweefsel zoals voor een ingreep.
Aanvraag
Aanvraagformulier Longperfusie- en longventilatiescintigrafie
Voorbereiding
- De patiënt hoeft niet nuchter te zijn.
- Medicatie mag verder worden ingenomen.
- Het is wel belangrijk dat patiënt in staat is om goed (op commando) te ademen om voldoende aerosol in de longen te krijgen. Bij veel slijmvorming kunnen enkele dosissen aerosolpuffs helpen om een gelijkmatigere verdeling te krijgen zonder hot spots (als gevolg van centrale adherentie en depositie).
Verloop van het onderzoek
Het onderzoek duurt ongeveer 1 uur. Eerst voeren we de ventilatie uit en vervolgens een primaire SPECT-CT. Uit deze SPECT worden zgn. pseudoplanaire beelden gegenereerd. Daarna volgt de injectie met Tc-MAA en doen we hetzelfde voor het longperfusieonderzoek.
Bij zwangerschap kan het onderzoek van de longperfusie zonder longventilatie worden aangevraagd om de stralingsdosis zo laag mogelijk te houden.
Bij een preoperatief onderzoek kan momenteel alleen nog een regionale verdeling in drie velden worden verricht, de zgn. 'kwantificatie' (zie aanvraag).
Bijwerkingen en veiligheid
Voor beide tracers zijn allergische reacties beschreven. Tc-MAA kan schadelijk zijn voor de hersenen bij een grote rechts-links shunt.
Technetium-99m vervalt met een halfwaardetijd van 6 uur. Na één dag is er dus nog nauwelijks radioactiviteit in het lichaam aanwezig. De gebruikte dosissen zijn laag en houden geen gevaar in.
Verslag en beelden
In het geval van long(sub)segmenten met een gestoorde perfusie maar normale ventilatie spreken we van een mismatch. Dat is dus een aanwijzing voor een primair vasculaire pathologie. In het geval van gestoorde ventilatie maar normale perfusie spreken we van omgekeerde mismatch. Zijn beide gestoord in hetzelfde gebied dan spreken we van een gematchte afwijking.
In het verleden werden door de PIOPED richtlijnen m.b.t. longembolie opgesteld. Die hebben nog steeds hun waarde. De tomografische SPECT-CT -evaluatie die we vandaag gebruiken, heeft de interpretatie van het segmentair karakter van de afwijking vergemakkelijkt (op voorwaarde dat de kwaliteit van de opnames ernstig bewaakt wordt).
Al deze elementen en de correlatie met eerdere beeldvorming worden meegenomen in de conclusie van het onderzoek. Een duidelijke segmenteel begrensde mismatch is een teken van actieve longembolie, hetzij acuut, hetzij in een chronisch terugkerend embolisch proces.
Na het optreden van een longembolie wordt de klonter opgelost en normaliseert de perfusie, ook onder invloed van collateralen uit de aorta, of valt ook de ventilatie na verloop van tijd uit en ontstaat een gematcht defect als teken van de doorgemaakte longembolie.
Perfusiestoornissen kunnen ook veroorzaakt worden door tumoren, vasculitis, radiotherapie of secundair op een ventilatie uitval. Bij primaire longaandoeningen zoals COPD en longfibrose ziet men in een vergevorderd stadium meestal meerdere gematchte defecten.