Bloedvatafwijkingen worden in twee grote groepen onderverdeeld:
Vasculaire gezwellen
Vasculaire gezwellen of bloedvatgezwellen ontstaan door de snelle groei van bloedvaten. De meest bekende zijn hemangiomen. Die komen vaak voor bij kinderen. Vooral meisjes krijgen ermee te maken, drie keer meer dan jongens. Hemangiomen komen ook vaker voor bij prematuur geboren kinderen met een laag geboortegewicht.
60 procent van de letsels zien we in de hoofd- en halsregio. 25 procent komt voor op de romp en 15 procent op de ledematen.
Drie stadia
Het hemangioom kent drie stadia:
- Proliferatiefase: bij de geboorte is meestal nog niets te zien, maar na enkele weken ontstaat een kleine rode vlek die zeer snel uitgroeit. Die groei kan 4 tot 8 maanden duren. Op de leeftijd van 12 maanden bereikt het letsel een piek, daarna stabiliseert het.
- Involutiefase: gedurende 12 tot 24 maanden zien we weinig verandering. De ouders vinden dat vaak verontrustend. Nadien gaat het letsel verbleken, wordt het weer stabiel, verbleekt het weer enzovoort. Die fase kan duren tot het kind 7 of 8 jaar is.
- Geïnvolueerde fase: op de leeftijd van 9 jaar is 90 procent van het letsel stabiel. In het beste geval is het letsel vlak geworden en valt het niet meer op. Vaak blijft er een zacht aanvoelende massa over met daarover een dunne, bleke en gerimpelde huid.
Diagnose
Een ervaren specialist kan de diagnose meestal goed stellen. Bij twijfel laat hij een echografie met flowmeeting uitvoeren. Alleen als er een indicatie is van een hemangioom, is een aanvullende MRI-scan nodig. Daarvoor wordt het kind in slaap gebracht.
Behandeling
De behandeling hangt af van de plaats en de ernst van het letsel. Meestal wordt afgewacht. Het overgrote deel van de hemangiomen verdwijnt spontaan, zonder behandeling.
Geneesmiddelen of chirurgie zijn alleen nodig bij letsels die problemen met het zicht veroorzaken, of bij levensbedreigende situaties zoals ernstige bloeding, hartfalen of een ernstig tekort aan bloedplaatjes (thrombocytopenie). Om psychosociale problemen te vermijden, komen ook grote letsels in het gelaat in aanmerking voor een behandeling.
Hemangiomen kunnen worden behandeld met corticosteroïden of propanolol. Ook een embolisatie, het dichtmaken van een bloedvat, is een mogelijkheid. Verder kunnen hemangiomen chirurgisch verwijderd worden.
Voor elk kind wordt individueel bekeken wat de beste behandeling is. De geneesmiddelen kunnen bijwerkingen hebben op het groeiende kind en mogen daarom alleen onder strikte medische begeleiding van een ervaren arts worden genomen.
Vasculaire malformaties
Vasculaire malformaties zijn aangeboren bloedvatafwijkingen die veroorzaakt worden door een abnormale ontwikkeling van de bloedvatstructuren tijdens de vorming van het embryo. De letsels zijn aanwezig bij de geboorte en groeien mee met het kind.
Types vasculaire malformaties
Er bestaan verschillende types malformaties:
- capillaire malformaties (afwijkingen van de haarvaten)
- veneuze malformaties (afwijkingen van de aders)
- arteriële malformaties (afwijkingen van de slagaders)
- lymfatische malformaties (afwijkingen van de lymfevaten)
- mengvormen van de verschillende types
De letsels kunnen veranderen onder invloed van onder andere de bloeddruk en hormonale factoren. Ze worden onverdeeld in twee groepen, volgens de snelheid van de bloeddoorstroming:
- Low-flow: capillaire, veneuze en lymfatische malformaties en combinaties
- High-flow: arteriële en arterioveneuze malformaties. Kenmerkend hierbij zijn trillingen over het letsel en voelbare hartkloppingen
Diagnose
De diagnose wordt gesteld na een medisch vraaggesprek en lichamelijk onderzoek. Aanvullend kan een radioloog ook een duplexechografie en MRI-scan uitvoeren, al dan niet gecombineerd met een angiografie.
Behandeling
De behandeling van vasculaire malformaties is complex en moet worden uitgevoerd door een multidisciplinair team van ervaren specialisten: vasculair radioloog, plastisch chirurg, dermatoloog, kinderarts.
Voor elk kind moet individueel bekeken worden wat de beste behandeling is. Vaak wordt gekozen voor sclerotherapie. De vasculair radioloog spuit dan een bepaalde stof in het bloedvat waardoor het letsel onzichtbaar wordt. Aanvullend kan chirurgie worden overwogen.
Vooral de behandeling van arterioveneuze malformaties is een grote uitdaging, want ze zijn de meest agressieve vorm van vasculaire malformaties. Soms zijn de letsels zelfs levensbedreigend door bloedingen en stollingsstoornissen. De kans op herval na de behandeling is ook groot. Voor de behandeling voert de vasculair radioloog meestal een embolisatie uit, het dichtmaken van een bloedvat.
De letsels chirurgisch verwijderen, geeft op lange termijn het beste resultaat. Dat is echter technisch niet altijd haalbaar. Al het weefsel dat is aangetast, moet worden verwijderd. Door het bloedverlies dat ermee gepaard gaat, is de ingreep vaak riskant. Daarom wordt er vaak voor gekozen om voor de operatie een superselectieve embolisatie uit te voeren.
Afspraak maken
- Prof. dr. Luc Defreyne, vasculair radioloog, tel. 09 332 69 62
- Prof. dr. Nathalie Roche, plastisch chirurg, tel. 09 332 32 78