De biobank verzamelt twee types stalen bij patiënten en gezonde personen:
- Resten van stalen die overblijven na diagnostiek of een standaardingreep: zogenaamd residuair lichaamsmateriaal.
- Extra stalen die afgenomen worden na expliciete toestemming van de patiënt.
Stalen die overblijven na diagnostiek of een standaardingreep
Menselijk lichaamsmateriaal dat overblijft na diagnostiek of na een standaardingreep (residuair lichaamsmateriaal) is niet meer nuttig voor de patiënt, maar kan wel een grote waarde hebben voor wetenschappelijk onderzoek. Daarom kan het samen met de bijbehorende medische gegevens opgeslagen worden in een biobank.
Toestemming
Onderzoek op residuair lichaamsmateriaal valt onder de wet van 19 december 2008 en het KB van 9 januari 2018. Deze regels gaan ervan uit dat je geen bezwaar hebt tegen het gebruik van resten lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek (vermoeden van toestemming).
Heb je wel bezwaar, dan moet je dat expliciet laten weten door contact op te nemen met de biobank. Je kan je weigering ook doorgeven via je behandelend arts. Dat kan op elk moment tijdens je behandeling. Je arts zal je keuze registreren.
Weet dat een weigering geen invloed heeft op je contact met je arts, het ziekenhuis of de biobank. Je hoeft ons ook niet te vertellen waarom je weigert. Resultaten van wetenschappelijk onderzoek dat gebeurde vóór je weigering, blijven wel behouden.
Ethische aspecten
Elk gebruik van residuair lichaamsmateriaal moet vooraf worden goedgekeurd door de Commissie voor medische ethiek van het ziekenhuis. Deze commissie ziet erop toe dat het onderzoek wordt uitgevoerd in overeenstemming met de wetgeving en ethische richtlijnen.
Afname van extra stalen
Soms vraagt een arts om een extra staal af te staan voor opslag in de biobank. Dat kan enkel nadat je grondig werd geïnformeerd en na jouw expliciete toestemming.
Toestemming
Er bestaan twee soorten toestemmingen:
- Studiespecifieke toestemming: je stemt ermee in dat jouw lichaamsmateriaal en de bijbehorende medische gegevens kunnen worden gebruikt voor één type onderzoek. Dat houdt in dat de onderzoekers je toestemming opnieuw moeten vragen als ze je stalen voor een ander onderzoek willen gebruiken.
- Brede toestemming: in dit geval geef je toestemming om je lichaamsmateriaal en de bijbehorende medische gegevens te gebruiken voor verschillende types van onderzoek.
Je hebt altijd het recht om niet akkoord te gaan met de afname van extra lichaamsmateriaal. Een weigering heeft geen invloed op je contact met je arts, het ziekenhuis of de biobank.
Welke weg legt een staal af?
In deze video leggen we stap voor stap uit welke weg een staal aflegt van bij de patiënt tot in de biobank.