Wat is hematurie?
Bij hematurie bevindt zich bloed in de urine. Soms is dat met het blote oog te zien (macroscopisch) en is de urine rood verkleurd. Soms valt het bloed alleen microscopisch vast te stellen. In dat geval bevinden zich wel rode bloedcellen in de urine, maar behoudt ze haar normale kleur.
Bij hematurie moet altijd de oorzaak worden opgespoord. Die oorzaak kan zijn:
- een urineweginfectie
- bulbaire urethritis
- het notenkrakersyndroom
- nierstenen
- een trauma
- een tumor
- een zeldzame nefrologische aandoening
Urineweginfectie
Een urineweginfectie kan tot hematurie leiden. In dat geval worden in de urine ook ettercellen (witte bloedcellen) aangetroffen.
Bij een eenvoudige (lage) urineweginfectie zijn er vaak klachten van frequent en pijnlijk plassen. Gaat het om een opstijgende (hoge) urineweginfectie dan treedt ook koorts op.
De diagnose wordt gesteld door in een urinestaal het aantal rode en witte bloedcellen na te kijken en de verantwoordelijke bacterie te identificeren. Als de patiënt koorts heeft, is ook beeldvorming nodig: meestal een echografie van de nieren en eventueel een cystografie na de infectie.
De behandeling van een lage urineweginfectie bestaat uit urinaire ontsmettingsmiddelen of antibiotica.
Om infecties te voorkomen geldt een aantal algemene maatregelen: genoeg drinken, constipatie vermijden enz. Doen infecties zich frequent voor, dan zijn aanvullende onderzoeken nodig om een eventuele onderliggende oorzaak na te gaan. Bij een hoge urineweginfectie is altijd bijkomend onderzoek nodig.
Bulbaire urethritis
Bulbaire urethritis is een 'ontsteking' van de plasbuis bij jongens. Soms wordt ook bloed in de urine opgemerkt. Ze wordt vastgesteld met een cystoscopie.
Bulbaire urethritis is geen echte ontsteking (er zijn geen ettercellen) en hoeft niet te worden behandeld: de aandoening verdwijnt spontaan wanneer het kind ouder wordt.
Notenkrakersyndroom
Bij het notenkrakersyndroom zit de ader van de linkernier gekneld tussen de aorta en de bovenste darmslagader. Soms zorgt dat voor pijn in de linkerflank. De diagnose wordt gesteld via echografie. Meestal is geen behandeling nodig.
Soms maakt aanhoudend bloedverlies toch een behandeling noodzakelijk: tijdens een chirurgische ingreep wordt de knelling van de linkernierader opgeheven.
Nierstenen
Ook nierstenen kunnen de oorzaak zijn van bloed in de urine. Dat kan gepaard gaan met pijn (kolieken) wanneer de steen zich niet meer in de nier zelf maar al in de urineleider bevindt.
De behandeling hangt af van de plaats waar de steen zich bevindt. Mogelijke opties zijn een steenverbrijzeling of een chirurgische ingreep. Via natuurlijke weg wordt de steen dan opgezocht en met de laser vernietigd (ureterorenoscopie). Bij hele grote steenfragmenten in de nier wordt via een kleine insnede in de huid een rechtstreekse toegangsweg naar de nier gezocht (percutane litholapaxie).
Trauma
Bij een trauma in de zij, zoals een val of een slag, kan de nier gekneusd raken, wat tot hematurie kan leiden. Meestal kan gewoon worden afgewacht tot de bloeding spontaan ophoudt. Een zeldzame keer is toch een chirurgische ingreep nodig.
Tumor
Hematurie bij volwassenen is vaak het eerste teken van kwaadaardige tumoren van de nier en de urinewegen. Dat kan ook bij kinderen het geval zijn, maar is daar wel heel zeldzaam.
Zeldzame nefrologische aandoeningen
Tot slot zijn er nog een aantal meer zeldzame nieraandoeningen (IgA nefropathie, (glomerulo)nefritis enz.) die hematurie kunnen veroorzaken. Die worden uitgewerkt in samenwerking met de collega's van de afdeling Nefrologie kinderen.