Een onderzoekslaboratorium van het UZ Gent heeft een antilichaamtherapie ontwikkeld om mensen te genezen van of te beschermen tegen COVID-19. De therapie kan een aanvulling of alternatief zijn voor de bestaande COVID-19-vaccins en werkt volgens de eerste inzichten ook tegen de deltavariant van het virus. De therapie kan binnenkort op mensen getest worden.
Aanvulling op vaccins
De COVID-19-pandemie houdt de wereld nog steeds in haar greep. De vaccinatiecampagne loopt goed, maar de vaccins bieden geen 100% bescherming en niet iedereen kiest ervoor om gevaccineerd te worden. Onderzoek naar de doeltreffendheid van de vaccins tegen de oprukkende varianten is ook nog volop bezig. Daarom heeft Delphine Acar van het onderzoekslaboratorium van prof. dr. Linos Vandekerckhove (HIV Cure Research Center) van het UZ Gent een alternatieve manier onderzocht om het virus tegen te gaan.
Prof. Vandekerckhove: 'Vaccinatie is heel effectief, maar spijtig genoeg vallen er bepaalde mensen uit de boot. Denk maar aan iemand die recent chemotherapie kreeg of om andere redenen geen goede antistoffen aanmaakt. Voor hen blijft de ontwikkeling van andere therapieën heel belangrijk.'
Antilichaamtherapie
Wanneer iemand besmet raakt met COVID-19, treedt het afweersysteem in werking. De witte bloedcellen maken antilichamen aan tegen het virus. De onderzoekers selecteerden uit het bloed van herstelde COVID-19-patiënten de antilichamen die in de laagst mogelijke dosis toegediend kunnen worden en dan nog altijd het virus onschadelijk maken. Die antilichamen kunnen nu op grote schaal nagemaakt worden en dan toegediend worden als 'antilichaamtherapie'.
Het onderzoeksteam selecteerde 'unieke' antistoffen die nog niet gebruikt worden in andere, bestaande antilichaamtherapieën. Uit experimenten concludeerden de onderzoekers dat de antilichamen van het HCRC bepaalde kenmerken hebben die even goed of in bepaalde gevallen zelfs beter scoren dan bepaalde bestaande antilichaamtherapieën. De therapie werd al getest op hamsters en bleek heel doeltreffend om de diertjes te genezen van COVID-19. De antilichamen blijken bij eerste labotesten ook goed te werken tegen de deltavariant.
Therapeutisch en preventief
Nog een voordeel is dat de antilichaamtherapie zowel therapeutisch als preventief gebruikt kan worden. Zo kunnen bijvoorbeeld mensen met een verminderde weerstand beter beschermd worden en is er ook een alternatief voor mensen die geen COVID-19-vaccin wilden of konden krijgen. De therapie kan ook zonder problemen samen met de vaccins gebruikt worden. De antistoffen kunnen nuttig zijn voor mensen die weinig immuniteit opbouwen na vaccinatie of bij wie de opgebouwde immuniteit niet volstaat om de ziekte tegen te gaan.
Delphine Acar: 'Al van in het begin hebben we ingezet op gebruik van plasma van personen die COVID-19 hebben doorgemaakt bij patiënten die zelf onvoldoende weerstand konden bieden aan het virus. Nu hebben we deze behandeling verder verfijnd om meer mensen zeer veilig te behandelen.'
Fase 1-studie
De volgende stap in het onderzoeksproject is de opstart van een fase 1-studie met testpersonen. Dat kan nog een paar maanden duren, omdat de antilichaamtherapie daarvoor eerst op grote schaal geproduceerd moet kunnen worden. Hoe snel dat kan gaan, hangt ook van de steun die het onderzoeksproject krijgt.
